Wat is ze koud!
Vrijdag 26 februari 1999.

I k ben al heel vroeg wakker en gelijk werken mijn hersens op volle toeren. Ja, er moet een dienst komen maar geen traditionele katholieke mis. Geert moet het doen! Misschien kunnen alle kinderen van de school een vlinder tekenen voor in de kerk. Wat moet er op de rouwbrief?
Mercedes is er al op tijd 's ochtends. Ik heb haar wel eens op school zien lopen maar ken haar niet. Ze omhelst ons. Ze komt rechtstreeks van school waar groepjes ouders verslagen bij elkaar zitten. Ze brengt ook al een eerste condoleancekaart mee.
We komen terzake. Er is heel veel wat geregeld moet worden. Tekst op de rouwbrief, bepaling van dag en tijdstip van begraven, vastleggen van kerk, organist en cafe, kist, enz., enz. We zijn niet verzekerd.
De rouwbrieven moeten in de vroege middag worden gedrukt en vandaag nog op de post want het weekend zit ertussen. De begrafenis wordt vastgesteld op dinsdag 2 maart met om twaalf uur een dienst in de Jacobskerk. We willen dat er veel kinderen komen.
Geert, die dominee is van de Doopsgezinde Kerk en ouder van kinderen op onze school, heeft vanochtend al zijn diensten aangeboden.
Het voelt voor ons volkomen logisch dat Anna's lichaam begraven zal worden in Winterswijk hoewel we hier nog maar een half jaar wonen.
We moeten vandaag op de algemene begraafplaats een plekje uitzoeken. Nee, we willen geen rouwauto's met dragers.
In deze streek is het gebruikelijk dat buurmannen (noabers) deze laatste taak op zich nemen.
Wat voor kistje moet het worden? Niet zo'n kitscherig geval. Het moet een eenvoudig houten kistje worden. Mercedes zal aan Dick vragen (ook ouder op school) of hij de kist wil maken.
Ze belt heel wat rond om een en ander vast te leggen.

Op de rouwbrief moet een vlinder komen. David zoekt in prentenboeken naar afbeeldingen van vlinders.
We laten Anna's geboortekaartjegeboortekaartje Anna aan Mercedes zien: een ronde zon in regenboogkleuren met daarin haar naam. Op het kaartje stond een gedeelte van het 'verjaardagslied ' van Meta van IJzer.
Voor de rouwkaart draaien we deze tekst om en zo ontstaat het volgende:

'De aarde zal je geven vaste grond,
De maan zal je dragen van beneden,
De sterren rond je hoofd zullen klinken,
De zon in je hart zal stralen. '

In de aanhef komt te staan: 'Onze Anna is terug naar het licht. '
We zetten erin dat Anna bij ons thuis is en dat er gelegenheid is ons te bezoeken en afscheid van haar te nemen iedere middag van twee tot vier uur tot aan de dag van de begrafenis.
Mercedes stelt een gedenkboek voor. Iedereen die dit wil kan een tekening, kaart of brief hiervoor achterlaten.

In de vroege middag rijden we met Mercedes naar de Algemene Begraafplaats.
Voor het eerst van ons leven lopen we daar en zoeken een grafje uit. Alsof het de gewoonste zaak van de wereld is en tegelijkertijd is het onvoorstelbaar onwezenlijk.
Daarna door naar het ziekenhuis. We gaan Anna's lichaam ophalen.
Via een achteringang lopen we door een stil gedeelte van het ziekenhuis. Mercedes zal eerst kijken hoe ze erbij ligt en zal haar rompertje aantrekken.
Wij wachten op de gang met een wollen dekentje, haar mooie rode verjaardagsjurk met de Mickey Mousjes, de blauwe maillot met bloemetjes en haar nieuwe schoentjes.

Het duurt lang voordat de deur weer open gaat.
We gaan naar binnen. Ze ligt op een soort tafel. Heel klein, heel stil, stijf en ijskoud.
Mijn god, dit is onze Anna niet meer. Ik voel me van binnen net zo bevroren als haar lichaam.
Mercedes helpt ons met het aankleden. We wikkelen haar in het dekentje en Frans draagt haar naar de auto. We gaan achterin zitten met Anna's lichaam op onze schoot. Ze gaat mee terug naar huis. We rijden dezelfde route als gisteren toen ze nog leefde.
Thuisgekomen loop ik als een kip zonder kop me gek te zoeken naar een mooi lakentje. Waar zijn in hemelsnaam alle lakentjes gebleven? Eindelijk vind ik een gebloemd lakentje en maak haar bedje op. Frans legt haar erin. Ze hoeft geen dekentje over. Ter hoogte van haar linkerborst kun je onder haar jurk een beetje een holte zien.
De koeler wordt geinstalleerd en aangezet, het raam wijd open: het moet hier zo koud mogelijk zijn.
David is er niet vanmiddag. Hij is uit spelen bij Gerard en Annelies. Gerard heeft David beloofd dat hij een eindje mag meerijden op de tractor.
De opa's en oma's arriveren. Ze gaan met ons naar de slaapkamer om Anna te zien. Ze zijn zichtbaar diep geschokt.
De collega's van Frans komen binnen. Ze hebben bloemen meegenomen en omhelzen ons. De vrouwen huilen en we staan een tijdje in een kring midden in de kamer.
Er wordt heel wat koffie gedronken. Ondertussen moeten ook nog alle adressen worden geschreven voor de rouwbrief die klaar is en de deur uit moet.

David wordt thuisgebracht. We gaan samen naar de slaapkamer.
Ik zeg tegen hem: " Dit is alleen maar haar lichaam, haar jasje. Anna is al lang weg. Ze is uit haar lichaam gegaan en woont nu in de hemel.
Daar zal ze het heel fijn hebben en niet ziek meer zijn. "
Hij luistert aandachtig en is zwijgzaam. Voelt aan haar gezicht, geeft haar kusjes en aait haar handen: " wat is ze koud! IJskoud! " .

Vrijdagavond: Frans, David en Carla eten wat van de chinees. Ik wil niks. Iedereen is naar huis, de rouwbrieven zijn gepost. Ik ga weer aan de port. Kan een beetje huilen.
Heel laat bel ik nog naar vier vriendinnen die elders wonen: ze mogen dit vreselijke nieuws niet via de post vernemen. Dit is heel moeilijk. Ik vertel dat er akelige post naar ze onderweg is: een rouwbrief van Anna. Ik ben niet in staat een uitgebreid verhaal te doen.
Mary zal morgen tegen twaalven komen. We gaan uitgeput naar bed en zetten de koeler uit die zoveel lawaai maakt.

<< vorig                  inhoudsopgave                  volgend >>